دانشنامه مشاهیر نی‌ریز

شرح احوال و زندگانی رکن بن نصیر نیریزی
دانشنامه مشاهیر » کاتبان و خوشنویسان نیریز » رکن بن نصیر نیریزی »
     عبداللّه بن یحیى بن عبداللّه بن محمد بن احمد، ملقّب به رکن بن نصیر نیریزى، از خوشنویسان و کاتبانِ گمنام که در سده هشتم هجرى قمرى مى ‏زیسته است.      از شرح احوال و زندگانى وى هیچ اطلاعى در دست نیست. او کاتب نسخه ‏اى از کتابِ نزهه ‏الارواح و روضه‏ الافراح است که توسط شمس ‏الدین محمدبن محمود شهرزورى تألیف شده است. این نسخه در مجموعه جنگ رسائل کتابخانه حمیدیه به شماره 1 / 1447 و میکروفیلم...

رساله روحیه(اثرسید قطب الدین محمد حسینی نیریزی)
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » سید قطب الدین محمد حسینی نیریزی » آثار سید قطب الدین محمد حسینی نیریزی »
 رساله روحیه: آن را افاضه روحیه نیز خوانده‏ اند . این اثر، رساله ‏اى است عرفانى به نثر عربى در سه افاضه درباره عالم خلق و امر، حقیقت روح کلى، تعداد ارواح و مراتب نفس و قلب و عقل و ... .      قطب ‏الدین این رساله را به درخواست بعضى دوستان و برادران نگاشته و در آغاز آن گفته است:      «و بعد فهذا جواب ماسائل بعض الاخوان فى اللّه عن الفقیر الى اللّه محمّد المدعو بقطب‏ الدین الحسینى...

شرح احوال میرزا زین‏ العابدین نیریزى
دانشنامه مشاهیر » کاتبان و خوشنویسان نیریز » میرزا زین العابدین نیریزی »
      میرزا زین‏ العابدین نیریزى، از خوشنویسانِ گمنامِ سده 12 و 13 هجرى قمرى است.      اطلاعات ما درباره میرزا زین‏ العابدین محدود به مطالبى است که خود او در پایانِ نسخه اصلاح الالفاظ به دست داده است. تنها اثرى که از او مى‏ شناسیم، کتابت کتابِ اصلاح الالفاظ است. این کتاب، تألیف شیخِ مفید بن میرزا نبى شیرازى است. نسخه مورد نظر به شماره 307 د در کتابخانه دانشکده الهیات و معارف اسلامى دانشگاه تهران (اکنون در کتابخانه...

شمس الحکمه(اثرسید قطب الدین محمد حسینی نیریزی)
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » سید قطب الدین محمد حسینی نیریزی » آثار سید قطب الدین محمد حسینی نیریزی »
 شمس‏ الحکمه: قصیده‏ اى است لامیه درباره معرفت و انس با قرآن و موضوعاتى از قبیل ثبوت وجود حقیقى، بطلان حکمت فلاسفه مادى و ... .      این قصیده در حدود 96 بیت است و معمولاً در نسخه ‏هاى خطى موجود ضمیمه فصل ‏الخطاب و یا دیگر آثار سیدقطب ‏الدین آورده شده است. بخش هایى از این منظومه را براى اطلاع ذکر مى‏کنیم:                   حمدت اللّه تعظیما و توقیرا و تبجیلا             على انوار حکمه...

کتاب فى معرفه آلات یعرف بها ابعاد الاشیاء... (اثر ابوالعباس نیریزی)
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » ابوالعباس نیریزی (فضل بن حاتم) » آثار ابوالعباس نیریزی »
 برخى از این کتاب با عنوان البراهین و تهیئه آلات بتبین فیها ابعاد الاشیاء و کتاب الاله التى یعرف بها بعد الاشیاء یاد کرده‏ اند . سزگین این اثر را دو اثر جداگانه یعنى: البراهین و تهیئه آلات ... دانسته و گفته است که عنوان اخیر، نام دیگر کتاب فى معرفه آلات یعرف بها ... است . امّا ابن‏ ندیم به گونه ‏اى از این اثر یاد مى ‏کند  که گویى البراهین و تهیئه آلات ... عنوان یک...

شرح احوال و زندگانی محمد ابراهیم نیریزی
دانشنامه مشاهیر » کاتبان و خوشنویسان نیریز » محمد ابراهیم نیریزی-متخلص به ساکت(فرزند محمدشریف) »
  محمدابراهیم فرزند محمد شریف، متخلص به ساکت، از دانشمندان، ادیبان و خوشنویسانِ سده سیزده و چهارده هجری قمری است. شرح احوال و زندگانی وی به‌تفصیل در فصل شاعران و ادیبان خواهد آمد و در اینجا به دلیل اینکه آثاری نیز کتابت کرده، ذیل شرح احوال کاتبان و خوشنویسان با عنوان «محمدابراهیم نی­ریزی» از او یاد می‌کنیم. امّا چون جنبه ادبی او ارجح است، در آن فصل مفصلاً به معرفی او و آثار ادبی وی خواهیم پرداخت. محمدابراهیم در پایانِ سده...

تذکره الاحباب فى بیان التحاب(اثر کمال الدین فارسی)
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » کمال الدین فارسی (حسن بن علی بن حسن) » آثار کمال الدین فارسی »
 مهمترین اثر ریاضى کمال الدین فارسى است. این رساله، هر چند مختصر است، امّا اثرى مهم در بیان و استدلال طریقه استخراج «عددهاى متحاب» است. قبل از شروع بحث درباره این کتاب، لازم است به توضیح دو اصطلاح ریاضى بپردازیم: الف - اجزاى یک عدد طبیعى: اجزاى یک عدد طبیعى، اعدادى است که آن عدد بر آنها قابل تقسیم باشد (البته به جز خود عدد طبیعى)، مانند: عدد 6 که اجزاى آن عبارت است از: 1، 2، 3. ب ـ...

منابع و مآخذ موجود در مورد آثار ابوالعباس نیریزی
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » ابوالعباس نیریزی (فضل بن حاتم) » آثار ابوالعباس نیریزی »
منابع و مآخذ موجود را مى ‏توان به سه دسته تقسیم کرد: 1- آثار خود او: ابوالعباس آثارى چند در ریاضیات و ستاره‏ شناسى دارد که به برخى از آنها دست یافتیم، که عبارت است از: مقاله النیریزى فى حوادث القرانات  ؛ احداث الجوّ  ؛ رساله فى بیان المصادره المشهوره لاقلیدس  ؛ تخطیط الساعات الزمانیه فى کل قبه او فى قبه تستعمل لها  ؛ همچنین بخشهایى از شرح اصول اقلیدس که مرحوم استاد جلال الدین همائى در خیامى ‏نامه...

شرح اصول اقلیدس (اثر ابوالعباس نیریزی)
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » ابوالعباس نیریزی (فضل بن حاتم) » آثار ابوالعباس نیریزی »
حدود یک سده قبل از ابوالعباس نیریزی یعنی در حدود اواخر سده دوم و اوایل سده سوم، اصول اقلیدس چندین بار به زبان عربی ترجمه شد. ترجمه‌ای که ابوالعباس در اختیار داشته، اثر حجاج بن یوسف مطر (متوفی اوایل سده ۳ ه. ق.) بوده است. نیریزی بر این ترجمه، شرح نوشت و این شرح ازنظر تاریخ ریاضیات اسلامی و یونانی بسیار مهم است. چه، در آن، قسمت‌هایی از آثار ایرن اسکندرانی  (حدود ۱۰۰ م.) و سنبلیقیوس  (حدود ۵۰۰ م.) و...

قصیده انوار الو لایه (اثر سید قطب‌الدین محمد حسینی نی‌ریزی) (۲)
دانشنامه مشاهیر » عالمان و عارفان نیریز » سید قطب الدین محمد حسینی نیریزی » آثار سید قطب الدین محمد حسینی نیریزی »
 انوارالولایه: قصیده ‏اى است عربى ملقّب به «مصباح الولایه» و «بحر المناقب» شاملِ حدودِ پنج هزار و دویست بیت ـ یا به گفته آقاى خاورى، چهار هزار و صد و شصت و هفت بیت  ـ در بحر رجز . چنانکه آقاى خواجوى گفته، قطب‏ الدین این منظومه را در جوابِ مسأله‏اى که دو نفر از مریدان درباره شرح حدیث عمران صابى از او پرسیدند، سروده است .     مرحوم دکتر خاورى هر چند نامِ اصلىِ کتاب را به دست...